‘Fouten maken is menselijk.’ ‘Fouten maken is ook de enige manier om echt goed te worden.’ ‘Fouten zijn de beste leermeesters.’ Met dergelijke oneliners proberen we onszelf en anderen op te peppen als we een blunder begaan. Was het maar zo makkelijk. Vaak springt bij het maken van een blunder de Innerlijke Criticus als een duveltje uit een doosje op je schouder. Deze Innerlijke Criticus kan een destructief effect hebben en zorgen voor neerslachtigheid, schaamte en gebrek aan eigenwaarde.
Coaches kunnen hun cliënten over de werking van de Innerlijke Criticus informeren. De methodiek van Voice Dialogue kan helpen om op een constructieve manier met de Innerlijke Criticus om te gaan. Wanneer de cliënt zich bewust wordt van deze stem in zichzelf kan hij leren de kritiek wat meer van een afstand bekijken. Niet zichzelf veroordelen en daar bang voor zijn maar begrijpen hoe het oordeel in zijn na- of voordeel werkt. Zo kan een blunder werkelijk een leermoment worden.
Angst voor fouten
‘Waarom ben ik zenuwachtig voor de sollicitatiecommissie van een baan die ik niet eens wil?’ ‘Waarom geloof ik na al die jaren nog steeds niet in mijzelf?’ ‘Waarom ben ik toch zo stom, zwak, sukkelig, dat ik…’ Die angst om fouten te maken en te falen is diep in ons geworteld. Het maakt daarbij niet uit hoe succesvol, intelligent, rijk of beroemd je bent.
Ik sprak directeuren, CEO’s, expats, high potentials, charismatische sprekers, modellen en vele anderen die telkens weer opnieuw gekweld werden door de angst om op een goede dag een blunder te begaan die hen zou ontmaskeren. Hoe vaak we ook Samuel Becketts qoute herhalen: “Try again. Fail again. Fail better”, of deze aan anderen verkondigen. Iets in ons systeem is er uit alle macht op gericht om precies dat te voorkomen: fouten.
Angst voor domme antwoorden
De angst om een fout te maken is ook voelbaar in de opleiding die ik op dit moment volg. Om toegelaten te worden tot een beroepsverenging krijg ik onderricht in medische basiskennis. De docent, tevens arts, geeft les via Zoom. Zijn interactie met de groep bestaat uit het geven van beurten. “Er bestaan geen domme antwoorden”, zegt de arts-docent, “vertel maar gewoon wat je weet”.
Zoals wij verplicht aan deze cursus deelnemen, zo hoort hij als docent deze dingen te zeggen, terwijl iedereen weet dat dat niet waar is. Er bestaan wel domme antwoorden en domme vragen. We hebben alleen afgesproken om te doen alsof dat niet zo is. Maar mijn lichaam weet wel beter. Tot mijn eigen verbazing merk ik dat mijn hartslag drie keer zo snel gaat. Ik wil me het liefst onzichtbaar maken zodat ik geen beurt krijg, terwijl ik toch alle stof heb bestudeerd. Ergens in mij leeft nog altijd dat meisje dat ik vroeger was, hoe volwassen ik ook ben. Het bezit nog steeds het vermogen om stemmingen aan te voelen, het is nog net zo creatief en sensitief.
Lees het hele BLUNDEREN artikel uit het Tijdschrift voor coaching
